Ανασχηματισμός και όξυνση της αντιμεταναστευτικής πολιτικής
… ή αλλιώς… Απελάσεις και δουλεμπόριο
Στα μέσα Μάρτη, η κυβέρνηση, κλονισμένη από τη μεγαλειώδη απεργία για το έγκλημα των Τεμπών και τις κινητοποιήσεις που τη συνόδευσαν, προχώρησε σε έναν ανασχηματισμό-παρωδία, με μεγάλη σημασία όμως για τον μεταναστευτικό πληθυσμό στην Ελλάδα. Η τοποθέτηση στην ηγεσία του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου του “τσεκουράτου” Μάκη Βορίδη και της Σέβης Βολουδάκη προμηνύει πολλά. Ήδη από τις πρώτες μέρες της νέας σύνθεσης της κυβέρνησης, ο πάλαι ποτέ “ακτιβιστής της δεξιάς” φωτογράφισε με τον λόγο και τις εξαγγελίες του την όξυνση της αντιμεταναστευτικής πολιτικής του ελληνικού κράτους που έπεται. Ενδιαφέρον έχει η τοποθέτησή του κατά τη διάρκεια της παράδοσης χαρτοφυλακίου του υπουργείου, με την οποία φρόντισε να μας υπενθυμίσει τις ιδεολογικές του απόψεις (λες και θα τις ξεχνάγαμε ποτέ): “για το θέμα έχω όπως ξέρετε πάρα πολύ ισχυρές, συγκεκριμένες ιδεολογικές απόψεις, για να ’μαστε απολύτως συνεννοημένοι”.
Παράλληλα όμως με τη δράση έρχεται και ο λόγος. Το ότι ο Μάκης Βορίδης επαναφέρει στον δημόσιο λόγο τον ρατσιστικό όρο “λαθρομετανάστες” δεν είναι ούτε αυθόρμητο ούτε τυχαίο. Το ίδιο συμβαίνει και με το γεγονός ότι στην εξαγγελία του για κλείσιμο τριών camp μεταναστ(ρι)ών, παραλείπει να μας πει ότι και τα τρία είτε είχαν ήδη κλείσει (Λέσβος, Βόλος), είτε είχε δρομολογηθεί το κλείσιμό τους από την προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου (Ελευσίνα). Επίσης, η εξαγγελία του για μπλοκάρισμα των 3ετών αδειών παραμονής σε μετανάστ(ρι)ες που θέσπισε η ίδια κυβέρνηση, η οποία διαψεύστηκε από τον πρωθυπουργό, κινείται στο ίδιο πλαίσιο: Αυτό του χαϊδέματος του ακροδεξιού ακροατηρίου είτε εντός της Νέας Δημοκρατίας, είτε δεξιότερά της. Αυτό της εγγύησης στα αφεντικά ότι θα συνεχίσουν απρόσκοπτα την κερδοφορία τους, και μάλιστα με καλύτερους όρους, ξεζουμίζοντας ακόμα πιο πολύ τον πάτο της ταξικής πυραμίδας, τους πρόσφυγες και μετανάστ(ρι)ες.
Είναι σημαντικό να δούμε τα βασικά σημεία των εξαγγελιών του φασίστα υπουργού:
– Απελάσεις
Πρώτα και κύρια, η εξαγγελία απελάσεων (παρ’ όλο που είναι αρμοδιότητα άλλου υπουργείου και όχι του δικού του). Αυτή τη δήλωση την έχουμε ακούσει πολλές φορές από πολλά κυβερνητικά στόματα είναι η αλήθεια. Όμως, το σημαντικότερο σημείο σε αυτό είναι η εξαγγελθείσα δημιουργία νομοθετικού πλαισίου από μεριάς του υπουργείου “που θα δημιουργεί πίεση για οικειοθελείς αποχωρήσεις”, σύμφωνα με τα λόγια του Βορίδη. Αυτή η δήλωση ήταν τόσο σκανδαλώδης που ενεργοποίησε την Ένωση Διοικητικών Δικαστών, η οποία σε ανακοίνωσή της μίλησε για κλίμα εκφοβισμού εις βάρος τους.
Οι απελάσεις είναι θεσμοθετημένες στην Ελλάδα εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Προφανώς κάποιες αποφεύγονται, γιατί αφενός είναι πολύ κοστοβόρες για το ελληνικό κράτος και αφετέρου γιατί στην πραγματικότητα κράτος και κεφάλαιο δε θέλουν να πραγματώσουν μόνο το “έξω οι ξένοι”, αλλά κυρίως το “κάτω οι ξένοι”. Δηλαδή ο πυρήνας της αντιμεταναστευτικής πολιτικής δεν είναι πρωταρχικά να αποτρέψουν την κίνηση των ανθρώπων, αλλά να δημιουργήσουν τις συνθήκες εκείνες όπου το πιο υποβαθμισμένο κομμάτι της εργατικής τάξης, οι πρόσφυγες και οι μεταναστ(ρι)ες, θα συνεχίζουν να βρίσκονται στον πάτο της κοινωνικής πυραμίδας. Θα δουλεύουν ανασφάλιστα για ένα κομμάτι ψωμί, θα είναι φοβισμένοι/ες και απομονωμένοι/ες και αν τολμήσουν και σηκώσουν κεφάλι, θα δεχτούν το γκλοπ, το μαχαίρι, τη σφαίρα του κάθε μπάτσου, φασίστα, αφεντικού.
Τι σημαίνει “πίεση για οικειοθελείς αποχωρήσεις” και πώς αυτές θα πραγματωθούν; Αυτό είναι ακόμα αόριστο και μένει να το δούμε. Αλλά η λέξη-κλειδί σε αυτή την φράση η οποία προκαλεί ανατριχίλα είναι η λέξη “πίεση”. Αναρωτιόμαστε τι μπορεί να σημαίνει μελλοντικά, τη στιγμή που ο βίος των μεταναστ(ρι)ών στην Ελλάδα είναι ήδη αβίωτος; Τη στιγμή που ήδη οι μπάτσοι και οι φασίστες μπορούν να δολοφονούν ανενόχλητα, που τα αφεντικά μπορούν να κλέβουν τους εργάτες τους και αν αντισταθούν, να τους δέρνουν κιόλας;
Αξίζει να δούμε αυτή τη δήλωση και από άλλη σκοπιά. Τι μπορεί να σημαίνει η εξαγγελία των απελάσεων ως προς τη μεταναστευτική διαδρομή του θανάτου; Τι μπορεί να συμβεί στη διαδρομή από τη Λιβύη προς την Ελλάδα; Έχοντας υπ’ όψιν τη συμφωνία ΕΕ-Αιγύπτου που συνάφθηκε πέρυσι τον Μάρτη και έχει ως σκοπό να δυσκολέψει ακόμα περισσότερο τη μετανάστευση προς την Ευρώπη, αλλά και την πρόσφατη ενίσχυση της Frontex στα νότια της Κρήτης, αναρωτιόμαστε μήπως οι πραγματικές απελάσεις διεξαχθούν προτού προλάβουν οι πρόσφυγες κι οι μετανάστ(ρι)ες να πατήσουν το πόδι τους στην Ελλάδα. Αναρωτιόμαστε μήπως όλη αυτή η συζήτηση γύρω από τις απελάσεις προμηνύει δηλαδή μια γενικευμένη εκστρατεία pushbacks στην ανατολική Μεσόγειο.
-Δουλεμπόριο
Στις πρώτες δηλώσεις του χουντοϋπουργού αναφέρθηκε με εμμονικό, θα λέγαμε, τρόπο η ανάγκη ύπαρξης “νόμιμης μετανάστευσης”. Συγκεκριμένα γι’ αυτήν είπε: “…Εμείς θα αποφασίζουμε ποιοι έρχονται, πώς έρχονται, πού πάνε να δουλέψουν, για ποιο χρονικό διάστημα θα μείνουν”. Συμπληρώνοντας: “Όλοι αυτοί θα πρέπει να ξέρουν ότι θα σέβονται τον ελληνικό τρόπο ζωής, τις παραδόσεις μας, τα έθιμά μας”. Με άλλα λόγια, η “νόμιμη μετανάστευση” είναι επί της ουσίας μια υπενοικίαση εργατών από άλλες χώρες για όσο χρονικό διάστημα, με όσο μισθό και σε όποιες συνθήκες επιθυμήσει το εκάστοτε αφεντικό. Κάτι που συμβαίνει εδώ και χρόνια. Άραγε, το εργατικό δίκαιο ισχύει σε αυτές τις συμφωνίες; Και αν ναι, ποιος είναι ο κατώτατος μισθός; Τα ψίχουλα που η κυβέρνηση υποχρεώνει τα αφεντικά να δίνουν, ή αυτός που είτε τυπικά (μέσω του σωματείου) είτε άτυπα έχουν διεκδικήσει οι υπόλοιποι/ες εργάτ(ρι)ες στον εκάστοτε κλάδο;
Και τι σημαίνει ότι “θα σέβονται τον ελληνικό τρόπο ζωής, τις παραδόσεις μας, τα έθιμά μας”; Αυτή είναι η φράση-κλειδί που έρχεται να συμπληρώσει τη ζοφερή πραγματικότητα της μεταναστευτικής ζωής στην Ελλάδα, πόσο μάλλον αυτών των εργατών που θα συνεχίζουν να έρχονται “δανεικοί” μέσω διμερών συμφωνιών με άλλα κράτη. Οι μετανάστ(ρι)ες λοιπόν θα ξεζουμίζονται από τη μια, και θα είναι υποχρεωμένοι/ες να χάσουν κάθε στοιχείο της κουλτούρας τους από την άλλη, ώστε να καταφέρουν να έχουν μια θέση κάτω από τον ήλιο. Και φυσικά, όταν τους ξεζουμίσουμε, θα τους πετάξουμε και θα πάρουμε άλλους. Αυτά ονειρεύεται η ελληνική κυβέρνηση για την εργατική τάξη και τα αφεντικά τρίβουν τα χέρια τους, ακόμα μεγαλύτερη υποτίμηση της εργατικής δύναμης μέσω της λεγόμενης “νόμιμης μετανάστευσης”. Με άλλα λόγια, σκέτο δουλεμπόριο.
Ο ρόλος της Σέβης Βολουδάκη στην ηγεσία του υπουργείου
Την υφυπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου τη γνωρίσαμε με τον θάνατο του άντρα της Μανούσου και μπορούμε να πούμε ότι συνεχίζει επάξια το έργο του. Η καριέρα της χτίστηκε μετά και πάνω σε αυτό το γεγονός, αυτό είναι γνωστό, το ενδιαφέρον είναι ότι ακόμα και η ρητορική της ακολουθεί τα χνάρια του άντρα της. Θυμίζουμε την προτροπή του (το 2020) να σταλθούν οι πρόσφυγες κι οι μετανάστ(ρι)ες σε ξερονήσια, ή έστω, σε πλωτές πλατφόρμες πάνω στη θάλασσα.
Αυτό που μας τρομάζει περισσότερο είναι η αρμοδιότητά της στο υπουργείο, τα ασυνόδευτα ανήλικα και ποιο μπορεί να είναι το μέλλον αυτών στην Ελλάδα. Ενδεικτικά, αναφέρουμε τη δήλωσή της στην ΕΡΤ στα τέλη Μάρτη. Η Βολουδάκη ισχυρίστηκε ότι η πλειονότητα των προσφύγων που ζητούν άσυλο στην Ελλάδα είναι οικονομικοί μετανάστες που «δηλώνουν ότι είναι ανήλικοι, αλλά δεν είναι».
Τα διαμάντια όμως δε σταματούν εδώ. Συστρατευμένη στην υπουργική προπαγάνδα περί απελάσεων, η υφυπουργός έφτασε στο σημείο να αμφισβητήσει την πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ για την Τουρκία ως μη ασφαλή τρίτη χώρα.[1] Όπως δήλωσε, “υπήρξε μια αστοχία από την πλευρά της τεκμηρίωσης. Αυτό θα αλλάξει”. “Θα επανακατατεθεί η πρόταση του υπουργείου και θεωρώ ότι δεν θα υπάρξει πρόβλημα με αυτό”. Συνέχισε λέγοντας ότι τα επιχειρήματα του υπουργείου θα είναι τέτοια ώστε οι δικαστές να αποφασίσουν ότι η Τουρκία είναι ασφαλής τρίτη χώρα ώστε να μπορεί να δέχεται πίσω μετανάστες.
Ως προς τα δικά μας εδώ στα Χανιά, οι συνδέσεις είναι προφανείς. Η τοποθέτησή της στο υπουργείο αντιλαμβανόμαστε ότι γίνεται λόγω εντοπιότητας και αυξημένων αφίξεων καραβιών στον τόπο. Το αλισβερίσι με τη δημοτική αρχή είναι επίσης έκδηλο, μιας και… “Η πρώτη υπογραφή που βάλαμε στο Υπουργείο Μετανάστευσης ήταν η στήριξη στον Δήμο Χανίων” κατά δήλωσή της στα τέλη Μάρτη. Ίσως αυτή να ήταν και η “αναμονή για την επόμενη μέρα” ως προς το μεταναστευτικό ζήτημα, την οποία εξέφρασε ο δήμαρχος Σημανδηράκης σε προηγούμενο δημοτικό συμβούλιο. Αν αυτό το οικονομικό πάρε-δώσε έχει και πρακτικές απολαβές ως προς τη ρατσιστική διαχείριση των μεταναστ(ρι)ών στα Χανιά μένει να το δούμε, αν και δεν έχουμε καμία αμφιβολία ως προς αυτό. Άλλωστε πόσο χειρότερη θα μπορούσε να είναι η κατάσταση γι’ αυτούς τους ανθρώπους; Έχουμε μιλήσει επανειλημμένως τους τελευταίους μήνες για την αθλιότητα με την οποία μεταχειρίζονται τους πρόσφυγες και τους/τις μετανάστ(ρι)ες στα Χανιά δήμος, περιφέρεια, σώματα ασφαλείας.
Ο δικός μας ρόλος
Μπροστά στη νέα, φασιστικής έμπνευσης, ηγεσία του υπουργείου μετανάστευσης δε θα κάτσουμε με σταυρωμένα χέρια, όπως δεν κάναμε και σε καμία προηγούμενη. Εμείς από τη μεριά μας, ως προς τον ελάχιστο σεβασμό στη μνήμη, την τάξη και τη συνείδησή μας, θα συνεχίσουμε, από κοινού με τους πρόσφυγες και τις μετανάστριες, τον αγώνα για:
» ΤΕΛΟΣ ΣΤΙΣ ΕΠΑΝΑΠΡΟΩΘΗΣΕΙΣ – ΑΣΦΑΛΕΙΣ ΔΙΟΔΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ, ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΕΕ-ΤΟΥΡΚΙΑΣ
» ΧΑΡΤΙΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ/ΕΣ – ΠΡΟΣΦΥΓ(ΙΣΣ)ΕΣ & ΜΕΤΑΝΑΣΤ(ΡΙ)ΕΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΣ ΧΩΡΑΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ, ΑΙΤΙΑΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ, ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ, ΦΥΛΟΥ ΚΑΙ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ
» ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ/ΕΣ
» ΑΝΟΙΧΤΟΥΣ ΜΗ ΦΡΟΥΡΟΥΜΕΝΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΚΑΙ ΟΛΕΣ
Κοινωνικό Στέκι – Στέκι Μεταναστών Χανίων
Απρίλιος 2025
[1] Στις 27/3/25, το ΣτΕ αποφάσισε την ακύρωση της ΚΥΑ που χαρακτήριζε την Τουρκία ως ασφαλή τρίτη χώρα για αιτούντες διεθνή προστασία από τη Συρία, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές και τη Σομαλία.
