Στρατιωτική δύναμη στο Κουμάνοβο

Γράμμα γεμάτο κρίση από τη Μακεδονία

Το γενικόΠΛΑΙΣΙΟ

Εδώ και μία εβδομάδα γίνονται πορείες στα Σκόπια της Μακεδονίας. Οι πορείες είχαν ως αφορμή την δημοσίευση από την αντιπολίτευση μαγνητοφωνημένων συνομιλιών που αφορούσαν τη συγκάλυψη της δολοφονίας από αστυνομικό 21χρονου το 2011. Η επίσημη δικαιολογία τότε ήταν ο αστυνομικός ήταν εκτός υπηρεσίας άρα δεν τίθεται θέμα αστυνομικής βαρβαρότητας. Οι πορείες συνεχίστηκαν και πήραν αντικυβερνητικό χαρακτήρα, ενώ η αντιπολίτευση-η οποία εδώ και 2 μήνες περίπου δημοσιεύει μαγνητοφωνήσεις αξιωματούχων όταν το κρίνει πολιτικά σκόπιμο για αυτή- προσπαθεί να καπηλευθεί το ζήτημα των πορειών. Παρόλα αυτά, οι πορείες συσπείρωσαν αρκετό κόσμο, με τη συμμετοχή και νεοσύστατων αριστερών οργανώσεων. Οι πορείες κράτησαν από τις 5 Μαϊου μέχρι τις 9, με την τελευταία να είναι πλήρως ειρηνική. Οι διαδηλωτές πέταξαν αβγά στο κοινοβούλιο, και συγκρούστηκαν με την αστυνομία. Παρόλα αυτά, στη Δημοκρατία της Μακεδονίας η κατάσταση εξακολουθεί να είναι τεταμένη, είναι εμφανές ότι η κυβέρνηση είναι αδύναμη και ο κόσμος ο οποίος συμμετέχει στο μακεδονικό κίνημα το τελευταίο χρόνο προσδοκά ότι οι πορείες θα συνεχιστούν με κοινωνικά αιτήματα.

Οι συγκρούσεις

Ως προς το ζήτημα των συγκρούσεων στις πορείες, ενώ ήταν πολλές, φάνηκε ότι ο κόσμος δεν ήταν πλήρως έτοιμος να συγκρουστεί. Έτσι μετά τη πρώτη μέρα που τα πράγματα ήταν κάποιος πιο συλλογικά, (βίντεο 1, 2, 3, 4) τις επόμενες μέρες οι πορείες ήταν ειρηνικές ενώ άτομα που προσπάθησαν να επιτεθούν στην αστυνομία απομονώθηκαν από το πλήθος ως «προβοκάτορες». Οι απόψεις μεταξύ των διαδηλωτών πάνω στο θέμα της βίας διαφέρουν ριζικά και δίνουν έδαφος σε σενάρια συνωμοσίας. Άλλοι υποστηρίζουν ότι οι βίαιοι διαδηλωτές είναι απλά «θερμόαιμοι», άλλοι τους κατηγορούν ως προβοκάτορες του κυβερνώντος κόμματος που θέλουν να συκοφαντήσουν τους διαδηλωτές και να προκαλέσουν καταστολή από την αστυνομία, άλλοι ως γηπεδικούς χούλιγκανς και ακροδεξιούς κτλ. Πιθανότατα όπως συμβαίνει σε τέτοιες διαδικασίες μάλλον είναι λίγο απ’ όλα. Το ενδιαφέρον δεν ειναι «συνομοσιολογικά» το ποιοι ειναι «αυτοί» αλλά οι αντιδράσεις που προκαλούν και το πως αρθρώνονται με το πλήθος. Για ακόμα μια φορά, σε καταστάσεις μαζικής κοινωνικής ανυπακοής εμφανίζεται αυτή η τάση-βασισμένη σε μια διατήρηση της ταυτότητας του «πολίτη» και του «δημοκρατικού ανθρωπισμού» που θεωρεί ότι η βία «συκοφαντεί» την πορεία, γιατί κανονικά πρέπει η πορεία να επιδείξει τον δημοκρατικό της χαρακτήρα-συνταγματικά κατοχυρωμένο[1]- και συνεπώς ότι αρνητικό κάνει η αστυνομία, πιστώνεται αυτόματα στο δημοκρατικό έλλειμμα της κυβέρνησης, άρα υπάρχει ζήτημα αντιπροσώπευσης. Από την άλλη η μάζα των συγκρουόμενων ταραχοποιών δεν έρχεται σε σύγκρουση απαραίτητα με την αστική δημοκρατία και την έννοια της αστικής ισότητας και αντιπροσώπευσης. Αντίθετα αντικατοπτρίζει μια πιο βίαιη εκδοχή του αισθήματος ότι η «παρούσα κυβέρνηση δεν μας εκπροσωπεί». Αυτό είναι ορατό καθώς άσχετα με τις αλληλοκατηγορίες περί προβοκατόρων ή όχι κοινό αίτημα των διαδηλωτών είναι η παραίτηση της κυβέρνησης.Οι συγκρούσειςΑΝ και έχουν παρόμοια αφορμή, διαφέρουν ριζικά από αυτές της Βαλτιμόρης και του Φέργκιουνσον. Εκεί οι διαδηλωτές ξέρουν ότι είναι «πλεονάζον πληθυσμός» που ο ρόλος του είναι να είναι «πλεονάζον» και τίποτα παραπάνω, ξέρουν ότι δεν υπάρχει τίποτα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Αντίθετα στη Μακεδονία έχουμε μια επανάληψη του σεναρίου των πλατειών. όπου διαταξικά (με όρους σχέσεων παραγωγής) και αταξικά(με όρους άρνησης των αστικών υποκειμενοποιήσεων) ο κόσμος εγκαλεί τη «δημοκρατία» ως τέτοια.

Το περιστατικό στο Κουμάνοβο.

Στο Κουμάνοβο, 23 χιλιόμετρα από τα Σκόπια η μακεδονική αστυνομία «εντόπισε»  και ενεπλάκη σε ανταλλαγή πυροβολισμών με «ομάδα τρομοκρατών από γειτονική χώρα» στις 9 Μαϊου, τη στιγμή που στα Σκόπια διεξαγόταν πορεία. Η ανακοίνωση της αστυνομίας αναφέρει ότι 14 τρομοκράτες και 5 αστυνομικοί είναι νεκροί. Το Κουμάνοβο έχει περίπου 40% Αλβανικό πληθυσμό. Στη εθνοτικά τεταμένη δημοκρατία της Μακεδονίας, μετά την έναρξη των πορειών. Όπως φαίνεται από τα γεγονότα η σύγκρουση ήταν αρκετά μεγάλη, με καπνούς να αναδύονται από γειτονίες της πόλης. Πλέον οι εναπομείναντες ένοπλοι έχουν περιοριστεί σε μια γειτονία  της πόλης και έχουν ταμπουρωθεί εκεί. Παραμένει ασαφές αν είναι ομάδα ακροδεξιών Αλβανών  του μακεδονικού κλάδου του UCK ή αν πρόκειται για αποτυχημένη ενορχήστρωση κλιμάκωσης της εθνοτικής έντασης από τη κυβέρνηση με σκοπό να κηρύξει «κατάσταση εκτάκτου ανάγκης» και να αποσύρει νόμιμα το δικαίωμα των πολιτών σε δημόσιες διαμαρτυρίες. Το δεύτερο συνομοσιολογικό σενάριο προωθείται τόσο από δημοσιογράφους, αναλυτές, τον απλό κόσμο αλλά κυρίως από την αντιπολίτευση. Παρόλα αυτά είναι μάλλον απίθανο μια τόσο μεγάλη και αιματηρή επίθεση να είναι οργανωμένη από το κυβερνών κόμμα. Αντίθετα μάλλον πρόκειται για επανεκκίνηση της εθνικιστικής βίας από τη πλευρά εθνικιστικών κύκλων που βλέπουν τη κυβέρνηση Γκρούεφσκι σε δύσκολη θέση. Το Κουμάνοβο αυτή τη στιγμή είναι σε στρατιωτικό κλοιό υπό στρατιωτικό νόμο. Ταυτόχρονα πολλοί αλβανοί της περιοχής ξεκίνησαν να μεταναστεύουν προς την Αλβανία ή το Κόσοβο φοβούμενοι κλιμάκωση της κατάστασης ενώ η Σερβία ενέπτηξε σχετικές δυνάμεις στα σερβο-μακεδονικά σύνορα ώστε να μειώσει το μεταναστευτικό κύμα, καθώς υπάρχουν φόβοι για ευρύτερη αποσταθεροποίηση. Παρόλα αυτά το γεγονός όντως  ωφελεί τη παρούσα κυβέρνηση. Επίπρόσθετα, όπως τονίζει πλήθος πηγών αλλά και επαφών, η εθνοτική ένταση είναι στη χώρα  στο χαμηλότερο σημείο των τελευταίων ετών, και ο κόσμος, τόσο στις πόλεις όσο και στα χωριά, δεν αντέδρασε εθνικιστικά ως προς το γεγονός.

η Αντιπολίτευση

Το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα της αντιπολίτευσης, ετοιμάζει μεγάλη πορεία για τις 17 Μαϊου. Δήλωσαν ότι θα έρθουν ως «υποστηρικτές της λαϊκής δυσαρέσκειας» και όχι ως οργανωτές ενώ δεν θα έχουν πολιτικά σύμβολα και σημαίες. Είναι εμφανές ότι η αντιπολίτευση προσπαθεί-και θα καταφέρει- να κεφαλαιοποιήσει την κοινωνική αναταραχή που επικρατεί. Η εξωκοινοβουλευτική αριστερά και ομάδες αναρχικών βρίσκονται σε περίσκεψη για τοΑΝ, και σε πιοΠΛΑΙΣΙΟ θα συμμετάσχουν σε μια τέτοια πορεία, ποιοι είναι οι στόχοι τους κτλ. Το όλο πλαίσιο όμως της ταυτότητας του πολίτη, παρά τις εμφανείς διαφοροποιήσεις που έχει ανά χώρα (βλ Ελλάδα, Ουκρανία, Ισπανία, Βουλγαρία, Ρουμανία κτλ) δεν αφήνει πολλά περιθώρια για ριζοσπαστική πολιτική. Η αντιπολίτευση από την άλλη βρίσκεται δομικά σε θέση ισχύος για να κεφαλαιοποιήσει το αποτέλεσμα. Ουσιαστικά οι πορείες, ακόμα και από ανένταχτους πολίτες, όταν ζητούν και εγκαλούν τη κυβέρνηση να παραιτηθεί, όταν το όριο του αγώνα γίνεται άμεσα και μόνο πολιτικό, τότε ακόμα και αν δεν το λένε, καλούν κάποιον άλλο να κυβερνήσει. Η αντιπολίτευση το έχει αναγνωρίσει αυτό, και ακριβώς γιαυτό προωθεί θεωρίες συνωμοσίας τις οποίες στηρίζει σε επιλεκτικό μαγνητοφωνημένο υλικό που δημοσιεύει επιλεκτικά σε σε συγκεκριμένες συγκυρίες. Αυτός ειναι και ο λόγος που ανακοίνωσαν ότι έχουν ηχητικό υλικό για την περσινή υπόθεση «τρομοκρατίας» για ισλαμισμό αλβανών, που είχε διχάσει τη χώρα και είχε οδηγήσει σε συγκρούσεις εντός της πόλης των Σκοπίων. Ο βαθμός απόκλισης ή σύγκλησης με την αντιπολίτευση  εντός των μακεδονικών «πλατειών» μένει να φανεί. Επίσης αν και τώρα δεν διαφαίνεται κάτι τέτοιο, το κίνημα δεν έχει τέτοια χαρακτηριστικά το αν θα αναδυθεί μια σύγκρουση σε βάθος χρόνου πάνω στην εθνική αντίθεση, παραμένει ζήτημα ανοιχτό.

[1] Χαρακτηριστικό είναι ότι οι πολίτες τη δεύτερη μέρα, στις 6 Μαη, κινήθηκαν προς το δικαστικό μέγαρο της πόλης των Σκοπίων για να κάνουν μήνυση στη κυβέρνηση για παραβίαση του συντάγματος, καθώς θεωρούσαν ότι τους στερεί-λόγω αστυνομικής παρουσίας- το συνταγματικό δικαίωμα να διαμαρτύρονται.

Περισσότερες φωτογραφίες, και εδώ  .

Πηγή:   ourbabadoesntsayfairytales

Το κράτος έχει συνέχεια. Και εκείνο το πεδίο της πολιτικής εξουσίας που άπτεται των εθνικών θεμάτων, του μιλιταρισμού, των γεωστρατηγικών σχεδιασμών, της στρατιωτικής θητείας -με λίγα λόγια το πεδίο του υπουργείου εθνικής άμυνας- είναι αυτό που συμπυκνώνει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο αυτή τη συνέχεια.

Μία συνέχεια σε επίπεδο πολιτικών: το ελληνικό κράτος χειρίζεται στην εξωτερική του πολιτική τη γεωστρατηγική του θέση και τους ενεργειακούς αγωγούς για να ανοικοδομήσει παλιές και να χτίσει νέες συμμαχίες (και ισσοροπίες). Απειλεί τους ευρωπαίους συμμάχους του με «επέλαση τζιχαντιστών», υποστυλώνοντας τον σύγχρονο αντι-ισλαμισμό, διεκδικώντας ως προκεχωρημένο φυλάκιο της αντιμεταναστευτικής πολιτικής μίας ευρώπης-φρούριο περισσότερα κονδύλια, χρηματική και υλική ενίσχυση της Frontex, αυτού του στρατιωτικο-αστυνομικού μηχανισμού που εποπτεύει τα θαλάσσια και χερσαία σύνορα του ελληνικού κράτους. Επικυρώνει τη συνεργασία με το ισραηλινό κράτος και δεν διστάζει να έχει εγκάρδιες συναντήσεις με το δικτατορικό καθεστώς της Αιγύπτου. Συνεχίζει τις υπέρογκες δαπάνες για στρατιωτικούς εξοπλισμούς, όπως με την πρόσφατη αγορά εξοπλισμού ύψους 500 εκατομμυρίων ευρώ, μόνο που τώρα (αγαπητοί πατριώτες…) θα ευνοούνται οι εγχώριες πολεμικές βιομηχανίες, στο πλαίσιο πάντα της χιλιοειπωμένης παραγωγικής ανασυγκρότησης. Εξακολουθεί ο στρατός και η ιδεολογία του να αποτελεί πυλώνα του εθνικισμού και του πατριωτισμού, οι παρελάσεις εμπλουτίζονται με χορούς και πανηγύρια αντί να καταργηθούν, όπως διεκδικούσε επί δεκαετίες η αριστερά ως αντιπολίτευση, οι άστεγοι και οι άποροι παίρνουν ένα πιάτο φαΐ μέσα σε στρατιωτικές σκηνές, από τα χέρια καραβανάδων, οι πασχαλινές φιέστες του υπουργείου επιδιώκουν τον συγχρωτισμό του στρατού με την κοινωνία. Δεκάδες βουλευτές της κυβέρνησης προσαρμόζονται στον κυνισμό των καιρών, υιοθετώντας τη θέαση της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας ως… «δημιουργικό πεδίο» για τη νεολαία, και με ερωτήσεις τους στον αρμόδιο υπουργό ζητούν απλά μία επιλεκτική… μείωση του διοικητικού προστίμου των 6.000 ευρώ στους ανυπότακτους, ανάγοντάς την στρατιωτική καταστολή σε ζήτημα οικονομικό και όχι πολιτικό.

Μία συνέχεια σε επίπεδο προσώπων: Δεν μας εξέπληξε που στο πλαίσιο της συγκυβέρνησης το υπουργείο εθνικής άμυνας ανέλαβε ο ακροδεξιός Καμμένος, ο πρώην στρατιωτικός Τόσκας και ο πατριδολάγνος πρώην εργατοπατέρας Ήσυχος. Ήταν το σινιάλο που χρωστούσε η κυβέρνηση της «πρώτης φοράς αριστερά» προς εκείνους τους μηχανισμούς του βαθέως κράτους για να εφησυχαστούν και να είναι σίγουροι ότι οι ισορροπίες όχι μόνο θα διατηρηθούν αλλά και θα βελτιωθούν. Είναι κάτι που χτίστηκε όλες τις προηγούμενες δεκαετίες, ανεξαρτήτως σοσιαλδημοκρατικής ή δεξιάς διαχείρισης, ο στρατός παραμένει στρατός. Ανέπαφος οργανικά και ιδεολογικά.

Και έτσι, λοιπόν, αφού η συνέχεια του κράτους επετεύχθη, έχουμε και τα ορατά της αποτελέσματα. Ο μιλιταρισμός βασιλεύει πάνω από το Αιγαίο, υπόσχεται στεφάνια στη μνήμη νεκρών για την μαμά πατρίδα. Και χτίζει την φιλανθρωπία του τσουγγρίζοντας πασχαλινά αυγά με τους απόκληρους αυτής της πόλης. Η διαχείριση του θανάτου (από παθολογικά αίτια και κυρίως από τη δολοφονική άρνηση της περίθαλψής του) ενός στρατιώτη από τα Καμίνια που υπηρετούσε στην Σπάρτη αρχίζει με τετριμμένες ΕΔΕ και τελειώνει σε αποφυγή απαντήσεων για λόγους «εθνικής ασφάλειας».

Μία συνέχεια στην καταστολή των ολικών αρνητών: Αυτοί οι οποίοι αρνούνται να υπηρετήσουν τη θητεία τους για πολιτικούς λόγους, οι ολικοί αρνητές στράτευσης, εξακολουθούν να δέχονται διαφόρων ειδών πιέσεις από τις αστυνομικές και στρατολογικές αρχές, να τους επιβάλλονται νέα ή πολλαπλά διοικητικά πρόστιμα των 6.000 ευρώ, να σέρνονται σε στρατοδικεία και να κάνουν παρέα με συνεχείς καταδίκες. Στις 14 Μάη, ο Μιχάλης Τόλης δικάζεται στο στρατοδικείο των Ιωαννίνων για δεύτερη φορά μέσα σε ένα χρόνο για την πολιτική του επιλογή να αρνηθεί να υπηρετήσει τη θητεία του (ενώ του έχει επιβληθεί εις διπλούν το πρόστιμο των 6.000 ευρώ, με τον ίδιο να αρνείται συνειδητά την αποπληρωμή του). Ο Κων/νος Σώλος, δικάζεται εις διπλούν στις 28 Απρίλη (Ρουφ) και στις 21 Μάη (Ιωάννινα), και με δημόσια τοποθέτησή του αρνείται να παρουσιαστεί στις δίκες, όπως επίσης αρνείται και την αποπληρωμή του προστίμου των 6.000 ευρώ. Λίγο αργότερα, στις 17 Ιούνη ένας ακόμα ολικός αρνητής στράτευσης, ο Θάνος Χατζηαγγέλου, θα δικαστεί στην Αθήνα, υπερασπιζόμενος την επιλογή του να αρνηθεί να υποκύψει στους χακί εκβιασμούς. Οι υποθέσεις αυτές δεν είναι οι μόνες. Εντάσσονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο που αφορά στη σαφή όξυνση της στρατιωτικής καταστολής ενάντια στους ολικούς αρνητές στράτευσης, με τουλάχιστον δέκα διαφορετικές εν ενεργεία διώξεις κατά την τρέχουσα περίοδο και αρκετές ακόμη στα σκαριά. Παράλληλα, η κρατική καταστολή εξακολουθεί να στοχοποιεί τους ολικούς αρνητές στην καθημερινότητά τους, με πιο ενδεικτική την πρόσφατη εισβολή αστυνομικών δυνάμεων στο σπίτι του ολικού αρνητή Θάνου Νεδελκόπουλου, στην Αλεξάνδρεια Ημαθείας, στις 29 Απρίλη, μετά από ενεργοποίηση εντάλματος σύλληψης για την ανυποταξία του.

Αλήθεια, αναρωτάται κάποιος μετά τα παραπάνω για το εάν υπάρχουν ακόμη λόγοι να αρνούμαστε να υπηρετήσουμε τη στρατιωτική μας θητεία; Για το εάν υπάρχουν λόγοι να στεκόμαστε απέναντι από τον μιλιταρισμό και τις ιδεολογικές του προεκτάσεις; Αναρωτιέται ακόμη κάποιος ή κάποια για το εάν ο Καμμένος στο υπουργείο εθνικής άμυνας είναι μία ακροδεξιά παρένθεση και όχι η απόληξη ενός αριστερού πατριωτισμού (που κάποιοι αγκιτάτορές του είναι σε υπουργικές θέσεις τώρα, όπως ο Νίκος Κοτζιάς ή ο Κώστας Ήσυχος) που κυβερνάει εδώ και κάποιους μήνες; Οι ολικοί αρνητές στράτευσης εναντιώνονται στην κρατική και καπιταλιστική βαρβαρότητα, στις εθνικές αυταπάτες, στον πόλεμο και την ειρήνη των αφεντικών. Σε ένα περιβάλλον συστημικής αστάθειας, η στάση τους αυτή γίνεται όλο και περισσότερο ενοχλητική στη γενικευμένη σιωπή και καθυπόταξη που επιχειρείται. Γι΄ αυτό και η καταστολή βρίσκει τη συνέχειά της -αν όχι και την ποιοτικοποίησή της- στις εναλλαγές της διαχείρισης της πολιτικής εξουσίας. Για ακόμα μία φορά, η αλληλεγγύη και ο διαρκής αγώνας ενάντια στη μιλιταριστική μηχανή θα βρεθούν απέναντι στον κόσμο του εθνικισμού, της υποτέλειας, της πειθαρχίας, της πατριαρχίας και του οργανωμένου θανάτου.

Κάτω τα κράτη, τα έθνη και οι στρατοί

Αλληλεγγύη στον Μιχάλη Τόλη που δικάζεται στο στρατοδικείο των Ιωαννίνων (συγκέντρωση αλληλεγγύης στις 8:30πμ)

Αλληλεγγύη σε όλους τους διωκόμενους ολικούς αρνητές στράτευσης

[Αναδημοσίευση από το blog της Πρωτοβουλίας για την Ολική Άρνηση Στράτευσης]

Κείμενο από το Ρεσάλτο:

Πως γίνεται ένας μηχανισμός όπως ο στρατός να είναι τόσο δολοφονικός και τόσο εχθρικός απέναντι στον άνθρωπο, και να τυγχάνει παράλληλα τόσο ευρείας αποδοχής από το κοινωνικό σύνολο? Ένας μηχανισμός που σκοπός του είναι να βρίσκει τρόπους να σκοτώνει πιο γρήγορα, πιο αποτελεσματικά, πιο μαζικά. Να επιβάλλεται πάνω στα σώματα των στρατευμένων η μη, πειθαρχώντας και εξουσιάζοντάς τα. Ένας μηχανισμός που συμπυκνώνει με το πιο ωμό και βίαιο τρόπο, την υπακοή, την υποταγή, την πίστη στους ανωτέρους και που τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της κρίσης και του καθεστώτος έκτακτης ανάγκης που έχει επιβληθεί, αναβαθμίζεται συνεχώς ο ιδεολογικός και κατασταλτικός του ρόλος.[συνέχεια του κειμένου εδώ…]

15/5, 19:30 Εκδήλωση – Συζήτηση: Οι κυρίαρχοι λόγοι περι bullying & οι πολιτικές και κοινωνικές διαστάσεις του

22/5, 19:30 Προβολή της ταινίας: Boys don’t cry (για την πνιγηρή κανονικότητα των φύλων και των επιβαλλόμενων σεξουαλικών ταυτοτήτων)

Σάββατο 09-05-2015 22:30, πάρτυ οικονομικής ενίσχυσης, στην κατάληψη Αντιβίωση (παπανδρέου&μπελογιάννη)

Τρίτη 12-05-2015 18:00, μικροφωνική, στη νομαρχία

Τετάρτη 13-05-2015 19:00, εκδήλωση – συζήτηση με θέμα “ΤΟ ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΚΟ ΣΦΑΓΕΙΟ: ρίζες-εξέλιξη της σύγκρουσης, ελληνοσερβική φιλία, ο πόλεμος σε πρώτο πρόσωπο, αντιπολεμικές δραστηριότητες” εισήγηση από αναρχικό/αντιμιλιταριστή σύντροφο από Ζάγκρεμπ, στον Αυτοδιαχειριζόμενο Κοινωνικό Χώρο Ιωαννίνων (πλ. νεομ. Ιωάννη 5, έναντι δημοτικού ωδείου)

Πέμπτη 14-05-2015 08:30, συγκέντρωση αλληλεγγύης, στο στρατοδικείο Ιωαννίνων

[Αναδημοσίευση από το Ξυπόλητο Τάγμα]

Ο Αριστείδης Μπαλτάς, υπουργός παιδείας, ελκύει τις πολιτικές του καταβολές από τη λεγόμενη αλτουσεριανή σχολή. Μέχρι να αναλάβει τον υπουργικό θώκο διατελούσε πρόεδρος του Ιδρύματος Νίκος Πουλαντζάς, ενός ιδρύματος που αποτελεί προπύργιο του μαρξιστικού δομικισμού στην εγχώρια πολιτική σκηνή. Δεν ενδιαφέρει εδώ μια παρουσίαση της πολιτικής αυτής αντίληψης αλλά η επισήμανση του γεγονότος ότι με δεδομένη –μέσα στο πλαίσιο του μαρξιστικού δομικισμού– την πρωτεύουσα σημασία των ιδεολογικών μηχανισμών του κράτους για την αναπαραγωγή των κυριαρχικών όρων και πιο συγκεκριμένα του θεσμού της εκπαίδευσης, μόνο τυχαία προφανώς δεν είναι η επιλογή του Α. Μπαλτά να αναλάβει το τιμόνι του συγκεκριμένου υπουργείου.

Έτσι, με «πρωτεργάτη» τον Α. Μπαλτά, στον χώρο της Παιδείας, τους τελευταίους τρεις μήνες, ο ΣΥΡΙΖΑ χαράζει τη δική του στρατηγική για την εκπαίδευση, με προεκλογικές εξαγγελίες, που έδωσαν τη θέση τους σε αναγγελίες κατά την ανάληψη του υπουργείου, προγραμματικές δηλώσεις και μια πρώτη δέσμη μέτρων.

Οι αρχικές κινήσεις έχουν δημιουργήσει ένα ευνοϊκό κλίμα και τυγχάνουν ευρείας αποδοχής από μαθητές, γονείς και καθηγητές. Και πώς αλλιώς, όταν σε πρώτο επίπεδο δημιουργείται μια έντονη αντίθεση σε σχέση με την προηγούμενη εξόφθαλμα φασίζουσα διακυβέρνηση ΝΔ/ΠΑΣΟΚ. Μερικές «ανέξοδες» αρχικές κινήσεις όπως η κατάργηση της τράπεζας θεμάτων, η αναίρεση της διαγραφής παλαιών φοιτητών, η πρόθεση κατάργησης ορισμένων εξετάσεων και η ρητορική ανάδειξη του ρόλου των καθηγητών δεν αφήνουν ανεπηρέαστο ένα προς το παρόν ευήκοο ακροατήριο.

Εντούτοις, αν κανείς παραμερίσει το ωραίο περιτύλιγμα, αυτό που θα αντιμετωπίσει θα είναι εξίσου αποκρουστικό όπως πριν. Επί της ουσίας, η δομή του θεσμού μένει αδιατάραχτη. Οι όποιες «κομβικές αλλαγές» ευαγγελιζόταν ο ΣΥΡΙΖΑ μένουν στην επιφάνεια των διακηρύξεων και της «αλλαγής ύφους εξουσίας», όπως συμβαίνει και σε όλο το φάσμα της κυβερνητικής του στρατηγικής.

Ας εστιάσουμε όμως σε σημεία του «μεταρρυθμιστικού οίστρου» του Υπουργού Παιδείας Αριστείδη Μπαλτά όπως έχουν διατυπωθεί το τελευταίο διάστημα.

«Άρση των ανισοτήτων σε στρατηγικό επίπεδο και ανάδειξη των ατομικών κλίσεων (μεσώ της διδακτικής σχέσης)»

Σε μια κοινωνία που γεννάει καθημερινά την ανισότητα, κανείς δεν προσέρχεται ως ίσος στην εκπαιδευτική διαδικασία. Επομένως, το σχολείο ως θεσμός κοινωνικοποίησης αμέσως μετά την οικογένεια, δεν μπορεί παρά να υφίσταται μερικά ή συνολικά τις συνέπειες της συστημικής ανισότητας και –ως πυλώνας αναπαραγωγής της– να την καλλιεργεί για να την «παραδώσει» στους επόμενους μηχανισμούς κοινωνικοποίησης, όπως είναι ο στρατός και η μισθωτή σκλαβιά.
Έτσι, το σχολείο όχι μόνο δεν εξισώνει τις ευκαιρίες και δε στέκεται ουδέτερο απέναντι στους μαθητές αλλά συγκροτεί και επιβραβεύει μια συγκεκριμένη γνώση και «ευθυγραμμίζει» συγκεκριμένες συμπεριφορές ως ιμάντας μεταβίβασης της εκάστοτε κυρίαρχης εξουσιαστικής κουλτούρας.
Σε αυτό το πλαίσιο, το να αναφέρεται κανείς στις ίσες ευκαιρίες ή έστω στην εξισορρόπηση των ανισοτήτων μέσα από ένα «κλειστό εκπαιδευτικό σύστημα» –που απολαμβάνει ένα είδος συστημικής ασυλίας– είναι στην καλύτερη περίπτωση φτηνός λαϊκισμός.

Προβάλλεται επίσης ως μείζων στόχος η ενίσχυση του ρόλου του σχολείου στην ανάδειξη των ατομικών κλίσεων και την ανάπτυξη της δημιουργικότητας.
Η καλλιέργεια των ατομικών κλίσεων του καθενός εντός του κανονιστικού πλαισίου που προσφέρει το σχολείο φαίνεται να λειτουργεί μόνο στη σφαίρα της φαντασίας. Ποια ελευθερία μπορεί να δοθεί στην προσωπική εξερεύνηση και τη δημιουργικότητα εντός των ορίων που επιβάλλουν η «τάξη», τα περίκλειστα σχολικά κτίρια, το αναλυτικό πρόγραμμα και οι ετεροκαθοριζόμενες κατευθύνσεις και δραστηριότητες;
Επιπλέον, αν δεχτούμε ότι η εκπαιδευτική διαδικασία αποτελεί τρόπο εμπέδωσης του κοινωνικού αποκλεισμού και ότι ο μαθητής, μέσα από αυτήν, μπαίνει στη διαδικασία να επιλέξει ο ίδιος τις “κλίσεις” του, να αποδεχτεί τη μοίρα του, τότε γίνεται φανερό πως η συζήτηση για τις ατομικές κλίσεις αποκρύπτει το γεγονός ότι ο αποκλεισμός δε συμβαίνει μόνο σε ατομικό αλλά πρωτίστως σε κοινωνικό επίπεδο.

«H διδακτική σχέση μπορεί να φτιάξει το καλύτερο δυνατό σχολείο»

Σε επίπεδο ρητορείας δυνάμεων και προοπτικών, ο νέος υπουργός επενδύει πολλά στην έννοια της διδακτικής σχέσης και του σεβασμού που αυτή υποτίθεται ότι πρέπει να καλλιεργεί αμοιβαία. Με αυτό το σκεπτικό, η έλλειψη σεβασμού στη διδακτική σχέση παρουσιάζεται ως βασικό αίτιο για τα δεινά της εκπαίδευσης και τις προβληματικές συμπεριφορές. Αναδεικνύοντας το ρόλο του δασκάλου στην εκπαιδευτική διαδικασία, η ευθύνη του σχολικού συστήματος μεταφέρεται στα διδακτικά υποκείμενα, που θα πρέπει να «εκπέμπουν» ένα σεβασμό μέσα σε ένα πλαίσιο διαχείρισης εξουσιαστικών σχέσεων. Το πρόβλημα δεν είναι η εξουσία αυτή καθεαυτή αλλά ένας τρόπος «καλής διαχείρισής» της. Τα όρια στη διδακτική σχέση καθορίζονται από μια ελαστική εφαρμογή των χαρακτηριστικών επιβολής της, μια εφαρμογή που διαλέγεται ανάμεσα στον φυσικό φορέα και την ίδια τη θεσμική δομή. Εκείνο που πραγματικά συμβαίνει είναι μια νέα ποιότητα πειθαναγκασμού σε βάρος της μαθητικής κοινότητας.

«(Μερική) κατάργηση των εξετάσεων»

Η συζήτηση για τις μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση συχνά περιστρέφεται γύρω από τον θεσμό των εξετάσεων. Τι είναι όμως οι εξετάσεις, και ιδιαίτερα οι εισαγωγικές, αν όχι μια ιεροτελεστία προαγωγής και επικύρωσης μιας επιλογής η οποία σε μεγάλο βαθμό έχει συμβεί νωρίτερα; Οι εξετάσεις είναι η στιγμή εξατομίκευσης μιας επιλογής/αξιολόγησης που έχει ήδη γίνει κοινωνικά, μια διαδικασία αποδοχής του αποκλεισμού με όρους “ίσων ευκαιριών”.
Έτσι, η κατάργησή τους δε θα σήμαινε αντίστοιχη κατάργηση της διαδικασίας επιλογής και κοινωνικής αναπαραγωγής, αλλά μια έμφαση στην εσωτερίκευση αυτής της επιλογής, εν μέρει μέσα από την ανάδειξη των “ατομικών κλίσεων” στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση καθώς και τη μεταβίβαση της διαχείρισης του αποκλεισμού στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Είναι ξεκάθαρο ότι τασσόμαστε κατά του θεσμού των εξετάσεων και του ανταγωνισμού που αυτές καλλιεργούν. Είναι μια απάνθρωπη, αντιμαθησιακή πρακτική, για την εξάλειψη της οποίας δεν αναγνωρίζουμε καμιά ανάγκη μεταβατικού σταδίου όπως προβάλλεται από την ηγεσία του υπουργείου.

«Διάκριση, μερική αποσύνδεση του εκπαιδευτικού συστήματος απ’ την αγορά εργασίας»

Λίγα λόγια σχετικά με την υπογράμμιση της ανάγκης για μερική αποσύνδεση της εκπαίδευσης από την αγορά εργασίας, και έμφαση στο περιεχόμενο της “Παιδείας” σε αντίθεση με τη μανία για χαρτιά, διπλώματα, πτυχία και Αριστεία.
Θεωρούμε υποκριτική την εκτίμηση ότι μπορεί να αμφισβητηθεί η τιτλοθηρία και η ανάγκη για αντίκρισμα των σπουδών στην αγορά εργασίας μέσα από τη διατήρηση της αντίστοιχης αγοράς της εκπαίδευσης, σε έναν κόσμο όπου κυριαρχεί ο ανταγωνισμός, ο ατομικισμός και οι εμπορευματικές σχέσεις, για χάρη ενός αφηρημένου περιεχομένου “παιδείας” (ξεχνώντας ότι το ίδιο το περιεχόμενο της σχολικής μάθησης δεν είναι «αυτοφυές» αλλά ορίζεται εν πολλοίς από την κυριαρχία, τις καπιταλιστικές σχέσεις, την αγορά εργασίας).

Αυτό που χρειάζεται είναι η άμεση αποϊδρυματοποίηση της μάθησης, η αποσύνδεση της γνώσης από τη διαδικασία και τα διαπιστευτήρια απόκτησής της, η κατάργηση του θεσμοθετημένου μονοπωλίου του σχολείου στη διαχείρισή της. Και κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί εντός ενός εκμεταλλευτικού και καταπιεστικού πολιτισμού.

«Ζητούμενο είναι η δημόσια δωρεάν παιδεία υψηλού επιπέδου»

Ας σταθούμε όμως λίγο στην έννοια του δωρεάν σε έναν κόσμο που μετράει τα πάντα βάσει του χρήματος. Πέρα από τον άνισο καταμερισμό του κατά κεφαλήν προϋπολογισμού με τρόπο που η δωρεάν παιδεία ωφελεί πάντα σε μεγαλύτερο βαθμό τους ήδη ευνοημένους, επιβαρύνοντας αντίστοιχα τα μη προνομιούχα στρώματα, πέρα από το ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό της συμμετοχής των πολιτών στη χρηματοδότησή του επιστρέφει τελικά στους μαθητές (το υπόλοιπο διαφεύγει στην τροφοδότηση του ίδιου του εκπαιδευτικού μηχανισμού), το σχολείο έρχεται κυρίως με πολλά κρυφά κόστη.
Κόστη τα οποία δεν κοστολογούνται σε συνάλλαγμα. Το σχολείο σε χρεώνει με τη διαδικασία «συμμόρφωσης» και ενσωμάτωσής σου. Ο καπιταλισμός σε χρεώνει με την αναπαραγωγή του.

Όσον αφορά τη διαχείριση της ανθρωπιστικής κρίσης στο σχολείο, όπως την πρεσβεύει ο Α. Μπαλτάς, θα παραθέσουμε μια θέση του Λ. Αλτουσέρ, πνευματικού πατέρα του υπουργού παιδείας: «ο ανθρωπισμός ως ορισμός δεν είναι καθόλου αθώος. Εκφράζει κατά κύριο λόγο μια κάποια φιλάνθρωπη κριτική ή ενός είδους αλληλεγγύη που στα σίγουρα είναι πολιτικά ακίνδυνη και δε διεκδικεί να διασαλεύσει σε κανένα επίπεδο την αστική ταξική κυριαρχία. Από την άλλη πλευρά, μόνο η όξυνση της ταξικής πάλης απειλεί και τρομάζει την άρχουσα τάξη».
Σε ό,τι μας αφορά, δεν θέλουμε να εξαντλήσουμε μια κριτική σε αναγωγές στις αξιακές μας θέσεις αλλά, από την άλλη, είναι καθήκον ενός «αρχιερέα» μιας πολιτικής αντίληψης να επεξηγεί –κάθε φορά που συμβαίνει– τη δική του απόκλιση από ένα βασικό αξίωμα της πολιτικής του αντίληψης.

Γνώση και ρήξη

Επίσης για μας δε νοείται, όπως κάνει ο υπουργός, αναφορά σε υποθέσεις που έχουν να κάνουν με τη μάθηση χωρίς να προσδιορίζεται η έννοια της γνώσης αυτής καθεαυτής. Ο λόγος για μεταρρυθμίσεις που αφορούν την εκπαιδευτική διαδικασία χωρίς καμία απολύτως νύξη σχετικά με τη γνώση είναι εκ των ων ουκ άνευ. Αυτή η απουσία δε σχετίζεται εδώ με μια «αλλαγή στο ύφος της εξουσίας» αλλά με την εξουσία αυτή καθεαυτή και τα περιεχόμενά της. Την εξουσία που δεν μπορεί εξ ορισμού να μην προσδιορίζει τα όρια της αμφισβήτησής και της άρνησής της. Όμως αυτό στις μέρες της συγκεκριμένης σοσιαλδημοκρατικής διαχείρισης δεν είναι επιθυμητό… γιατί θα υπονομεύσει το ίδιο το ύφος της εξουσίας.

Οι σταδιακές, σε βάθος χρόνου μεταρρυθμίσεις που προωθεί ο ΣΥΡΙΖΑ έχουν όρια, απέναντι στα οποία επιλογή μας είναι η κάθετη ρήξη από τη μία και η οργάνωση αντι-δομών αυτομόρφωσης, από την άλλη, μέσα από τις οποίες επιχειρούμε να προσεγγίσουμε άμεσα, εδώ και τώρα, προσωπικά και συλλογικά τη γνώση μακριά από ιεραρχίες, ρόλους και εμπορευματικές λογικές και ενάντια στον εκπαιδευτικό μηχανισμό που τα διαιωνίζει.

Ομάδα για την αυτομόρφωση και ενάντια στην εκπαίδευση της κατάληψης Σινιάλο