Στο σημερινό περιβάλλον της καπιταλιστικής κρίσης, η ανάκαμψη της κερδοφορίας του κεφαλαίου βασίζεται σε αρπακτικές μεθόδους «νέων περιφράξεων» που περιλαμβάνουν τη λεηλασία του κοινωνικού και του φυσικού πλούτου. Το κράτος συνδράμει το κεφάλαιο εισάγοντας νομοθετικές διατάξεις που επιτρέπουν την εντατικότερη εκμετάλλευση της εργασίας (μείωση μισθών, απελευθέρωση απολύσεων κ.λπ.) και την εμπορευματική αξιοποίηση του φυσικού ή ανθρωπογενούς περιβάλλοντος. Στο πλαίσιο αυτό, οι πολεοδομικές ρυθμίσεις προλειαίνουν το έδαφος για την αναδιάρθρωση του αστικού χώρου σύμφωνα με τις ανάγκες της καπιταλιστικής παραγωγής και κατανάλωσης.
Το νέο ρυθμιστικό σχέδιο Αθήνας- Αττικής (που ψηφίστηκε στο θερινό τμήμα της Βουλής με τη διαδικασία του «κατεπείγοντος») υπηρετεί αυτήν ακριβώς την κερδοσκοπική λογική του κεφαλαίου, καθώς διακηρύττει ρητά ότι «ο πολεοδομικός σχεδιασμός αποτελεί τη χωρική έκφραση των προγραμμάτων οικονομικής ανάπτυξης». Με την άρση των περιορισμών στη δόμηση και χρήση της γης, το νέο ρυθμιστικό σχέδιο επιτρέπει την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη εμπορικών, βιομηχανικών ή άλλων οικονομικών δραστηριοτήτων σε ένα πλήθος οικιστικών ζωνών και απειλεί μεσοπρόθεσμα τους κατοίκους με ουσιαστική εκδίωξη από τις γειτονιές τους. Το παραλιακό μέτωπο του Σαρωνικού (π.χ. το Φαληρικό Δέλτα, το Ελληνικό, ο Άγιος Κοσμάς κ.λπ.) παραδίδεται σε επιχειρηματικούς ομίλους με σκοπό να δημιουργηθούν τουριστικά συγκροτήματα και μαρίνες υποδοχής πολυτελών σκαφών αναψυχής, ενώ ταυτόχρονα προωθείται η ιδιωτικοποίηση των εναπομείναντων δημόσιων χώρων και του περιαστικού φυσικού περιβάλλοντος.
Ειδικότερα, ο δήμος της Νέας Φιλαδέλφειας- Χαλκηδόνας παύει να θεωρείται περιοχή αμιγούς κατοικίας και εντάσσεται σε μια ευρύτερη χωρική ενότητα όπου προβλέπεται να εγκατασταθούν εμπορικές, βιομηχανικές, τουριστικές, χρηματοπιστωτικές και άλλες επιχειρήσεις. Το άλσος της Νέας Φιλαδέλφειας αποχαρακτηρίζεται ως δασική έκταση και μετονομάζεται σε μητροπολιτικό πάρκο προκειμένου να αναληφθεί η διαχείρισή του από ένα «φορέα ανάπλασης» που θα διευκολύνει την οικοδομική και εμπορική αξιοποίησή του. Συγκεκριμένα, παραχωρούνται ήδη 6 στρέμματα (άρθρο 81) και προβλέπεται η δυνατότητα να οικοδομηθούν άλλα 24 στρέμματα (άρθρο 82) για τη δημιουργία «αθλητικών εγκαταστάσεων» και τη στέγαση συναφών εμπορικών δραστηριοτήτων. Πρόκειται για φωτογραφικές διατάξεις που θα επιτρέψουν στον επιχειρηματικό όμιλο του Μελισσανίδη να υφαρπάξει και να εκμεταλλευθεί κερδοσκοπικά ένα μεγάλο τμήμα της περιοχής, αναιρώντας έτσι τον δημόσιο χαρακτήρα του άλσους. Ο Μελισσανίδης εξασφάλισε χρηματοδότηση 20 εκ. ευρώ από τον προηγούμενο περιφερειάρχη Αττικής (Σγουρό) και ήρθε πρόσφατα σε μυστική συμφωνία με την ηγεσία της αριστερής αντιπολίτευσης (Συριζα) που, ωστόσο, αναγκάστηκε τελικά να καταψηφίσει το νέο ρυθμιστικό σχέδιο στο σύνολό του μετά τις κινητοποιήσεις των κατοίκων της Νέας Φιλαδέλφειας. Εξάλλου, ο ίδιος επιχειρηματίας αγόρασε πέρυσι τον ΟΠΑΠ έναντι εξευτελιστικού αντιτίμου χάρη στις προνομιακές σχέσεις που διατηρεί με τον πρωθυπουργό Σαμαρά. Το γνωστό φασιστοειδές και ιδρυτής του «Δικτύου 21» Φαήλος Κρανιδιώτης είναι ταυτόχρονα σύμβουλος του Σαμαρά και πληρεξούσιος δικηγόρος του Μελισσανίδη. Σε μια δίκη που εκκρεμούσε επί είκοσι ολόκληρα χρόνια, ο Μελισσανίδης καταδικάστηκε πρόσφατα σε πενταετή φυλάκιση για λαθρεμπόριο στην αγορά πετρελαίου. Στις τελευταίες δημοτικές εκλογές, προσπάθησε ανεπιτυχώς να αποκτήσει τον άμεσο έλεγχο της τοπικής εξουσίας κατεβάζοντας ως υποψήφιο δήμαρχο Νέας Φιλαδέλφειας τον πρώην ποδοσφαιριστή Γεωργαμλή.
Ασφαλώς, η περίπτωση Μελισσανίδη δεν είναι μοναδική. Η πρόσφατη εκλογική νίκη της παράταξης του Μαρινάκη στο δήμο Πειραιά και η εκλογή του Μπέου στη δημαρχία του Βόλου αποτελούν πρόσθετα παραδείγματα που καταδεικνύουν την τάση συγχώνευσης της κρατικής εξουσίας με το μαφιόζικο κεφάλαιο. Αυτή η σύζευξη κράτους-οικονομίας με μαφιόζικους όρους είναι ένα θεμελιώδες γνώρισμα του σύγχρονου ολοκληρωτισμού και εγκαινιάζει ένα νέο είδος πελατειακών σχέσεων, στο πλαίσιο των οποίων οι αρχιμαφιόζοι στρατολογούν ομάδες τραμπούκων ως εκτελεστικά όργανα για την εξυπηρέτηση των σχεδίων τους. Στην περίπτωση της Νέας Φιλαδέλφειας, η δράση αυτών των ομάδων (στις οποίες συμπεριλαμβάνονται μπράβοι, φασίστες αλλά και «χρήσιμοι ηλίθιοι») εκδηλώθηκε πρόσφατα με τις επιθέσεις στον αυτοδιαχειριζόμενο κατειλημμένο χώρο «Στρούγκα», με τη στοχοποίηση προσώπων και με μια σειρά αντισυγκεντρώσεων που εξελίχθηκαν σε δολοφονικά πογκρόμ ενάντια στους αντιστεκόμενους κατοίκους της πόλης.
Πέρα από την αυτονόητη αλληλεγγύη μας προς τα αγωνιζόμενα άτομα και τις συλλογικότητες της Νέας Φιλαδέλφειας, αναγνωρίζουμε το νέο ρυθμιστικό σχέδιο ως ζήτημα μείζονος σημασίας που αφορά όλες τις περιοχές της Αττικής. Στο Αιγάλεω, το άλσος του Μπαρουτάδικου έχει ήδη υποστεί πλήγματα από τη δημιουργία εστιών κερδοσκοπικής εκμετάλλευσης (Αλέα, Πατινάζ) και εξακολουθεί να εποφθαλμιάται από τους εκπροσώπους του τοπικού κεφαλαίου. Η πρόσφατη απόπειρα τσιμεντοποίησης του Πατινάζ (που αποτράπηκε χάρη στην κινητοποίηση των κατοίκων) δεν αφήνει κανένα περιθώριο αμφιβολίας για τις προθέσεις της δημοτικής αρχής. Από την πλευρά μας, θα συνεχίσουμε να υπερασπιζόμαστε τους δημόσιους χώρους και το φυσικό περιβάλλον της πόλης αδιαχώριστα από τον ευρύτερο αγώνα μας ενάντια στον ολοκληρωτισμό του εμπορεύματος.
[Το παραπάνω κείμενο δημοσιεύτηκε στο πρώτο τεύχος του περιοδικού Carex Flacca της κατάληψης Σινιάλο τον Ιούλη ’14]
