Λίγο πριν τα μεσάνυχτα της 28ης Φεβρουαρίου, αμαξοστοιχία του δρομολογίου Αθήνα-Θεσσαλονίκη συγκρούεται μετωπικά με εμπορικό τρένο στα Τέμπη. 57 άνθρωποι σκοτώνονται και τουλάχιστον 85 τραυματίζονται, κάποιοι πολύ σοβαρά. Ό,τι συνέβη κατατείνει στο χρονικό ενός προαναγγελθέντος δυστυχήματος. Για τις υποτελείς τάξεις που μετά από μια βαθιά οικονομική κρίση πέρασαν σε έναν κόσμο υγειονομικών προσταγών, ο αγώνας για επιβίωση και η κουλτούρα της αυτοσυντήρησης έχουν αναχθεί σε αξίες πρωτεύουσας σημασίας. Έτσι, όταν δολοφονούνται στην κυριολεξία από φορείς θεσμικών διαπλοκών, το γεγονός αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Δεν πρόκειται απλώς για αδικία αλλά για ωμό ποδοπάτημα της ανθρώπινης ζωής των από τα κάτω.
Όπως έχει συνηθίσει στην επικοινωνιακή της πολιτική, η ακροδεξιά κυβέρνηση δείχνει τα αντανακλαστικά της, προκρίνοντας τις ατομικές ευθύνες προκειμένου να συγκαλυφθούν οι πολιτικές και οικονομικές ευθύνες του διάτρητου θεσμικού πλαισίου. Οι σταθμάρχες, οι μηχανοδηγοί, οι προϊστάμενοι, οι κλειδούχοι, τα κλαρίνα στα σταθμαρχεία και άλλα ευτράπελα της ιστορίας επιστρατεύονται για να κρυφτεί η δολοφονική απαξίωση ενός συστήματος μεταφορών που θεωρείται το πιο ασφαλές. Αυτή ακριβώς η δολοφονική απαξίωση του δημόσιου είναι και η φιλοσοφία της φασίζουσας νεοφιλελεύθερης κυβέρνησης που ήρθε στο προσκήνιο για να διαχειριστεί την προδιαγεγραμμένη αποτυχία της σοσιαλδημοκρατικής εκδοχής που προηγήθηκε. Μετά τη γενική κατακραυγή που ξεδιπλώθηκε σε όλη την επικράτεια, ακολούθησε η κροκοδείλια παραίτηση ενός υπουργού συγκοινωνιών και μια βιομηχανία συγνώμης εφ’ όλης της ύλης. Όταν ζητάς συγνώμη για την εποχή του Τρικούπη μέχρι και σήμερα, τότε αποσείεις το πραγματικό μέγεθος της δικής σου ευθύνης. Ο κυνισμός είναι φυσικό χαρακτηριστικό της ακροδεξιάς/νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας. Είναι ο κυνισμός που βάζει το κέρδος πάνω από τις ζωές. Ούτως ή άλλως, η ματαιοδοξία της κυρίαρχης τάξης δεν συνάδει με την χρήση των ΜΜΜ.
Το δυστύχημα στα Τέμπη απλώς επιβεβαιώνει αυτήν ακριβώς την γενικευμένη κοινωνική συνθήκη. Αυτή τη φορά, θύματα δεν ήταν κάποιοι από τα κοινωνικά κομμάτια που θεωρούνται μιαρά, περιθωριακά ή ανατρεπτικά. Ήταν άνθρωποι που ακολουθώντας όλες τις “νόμιμες διαδικασίες”, απλοί φορολογούμενοι πολίτες που δεν μπορούν ούτως ή άλλως να υπεκφύγουν των υποχρεώσεών τους, πλήρωσαν εισιτήριο, επιβιβάστηκαν σε κρατική συγκοινωνιακή υποδομή και στον δρόμο για τον προορισμό τους βρήκαν τραγικό θάνατο. Αυτοί οι θάνατοι, όπως και οι θάνατοι ανασφάλιστων ανθρώπων λόγω ελλιπούς ιατρικής περίθαλψης, οι δολοφονίες πολιτών από τους ένστολους κρατικούς εντολοδόχους, η ακρίβεια και οι ταξικοί αποκλεισμοί που κάνουν την επιβίωσή μας όλο και πιο δύσκολη, είναι απτές αποδείξεις πως κανένα “κοινωνικό συμβόλαιο” δεν τηρείται. Το κράτος δεν είναι εγγυητής μιας κοινωνικής ισονομίας αλλά ο βασικός φορέας καταστρατήγησης κάθε ισονομίας, εγγυητής των κοινωνικών ανισοτήτων και των κοινωνικών αποκλεισμών και τώρα το μόνο που έχει να προσφέρει είναι ωμή βία για τη διατήρηση μιας επίπλαστης κοινωνικής ειρήνης που εξυπηρετεί την ομαλή κυκλοφορία και ανάπτυξη του κεφαλαίου.
Τα καθεστωτικά ΜΜΕ που τα τελευταία χρόνια έχουν συστοιχηθεί πλήρως και δεδηλωμένα με τις κυριαρχικές προσταγές, προσπάθησαν να υποστηρίξουν την κεντρική κυβερνητική γραμμή. Επιστρατεύθηκε ακόμη και η κουλτούρα της θυσίας των υποτελών τάξεων ως απαραίτητης προϋπόθεσης για τον αστικό εκσυγχρονισμό. Ο ανταγωνισμός, ωστόσο, με τα social media είναι πολύ σκληρός για να δρομολογηθεί ανενόχλητη η κυρίαρχη προπαγάνδα. Οι “αλήτες, ρουφιάνοι, δημοσιογράφοι” έγιναν ένα από τα κύρια θέματα στην συνθηματολογία των διαδηλώσεων και το συμπαγές τους μέτωπο απέκτησε ρωγμές. Ρωγμές για τις οποίες παραμένει ανοιχτό το ζήτημα του ξεπεράσματός τους με τις κλασικές τακτικές της κοινωνίας του Θεάματος: μια τεχνητή πολυφωνία που εξυπηρετεί, εντέλει, όλα τα προσχήματα για τον δημοκρατικό χαρακτήρα του συστήματος.
Εν τω μεταξύ, αναμενόμενες είναι και οι λακωνικές ανακοινώσεις της εταιρείας Hellenic Train που αποποιείται οποιαδήποτε ευθύνη για το δυστύχημα, όπως αναμενόμενη είναι και η άρνησή της να απαντήσει στα εύλογα ερωτηματικά που θέτει η ίδια η πραγματικότητα. Σκοπός της είναι να μείνει στο απυρόβλητο η ιδιωτικοποίηση και να χρεωθούν οι 57 δολοφονίες αποκλειστικά στην άθλια κρατική διαχείριση. Οι ίδιοι, ωστόσο, οι εργαζόμενοί της έχουν καταδείξει με σαφήνεια το μερίδιο ευθύνης της εταιρείας, με το να κυκλοφορεί προβληματικούς συρμούς σε προβληματικό δίκτυο, με την ελλιπή στελέχωση αλλά και την εντατικοποίηση των ρυθμών εργασίας, με το να απομυζά διαρκώς δημόσιο χρήμα. Στην ίδια ακριβώς λογική κινείται και η κοινοπραξία που είχε αναλάβει τον εκσυγχρονισμό του σιδηροδρομικού δικτύου.
Έχουν ήδη ξεκινήσει την επαναλειτουργία των δρομολογίων με οργανωτικά μπαλώματα πάνω στο ίδιο ακριβώς προβληματικό σιδηροδρομικό δίκτυο. Σκοπός δεν είναι η άμεση εξυπηρέτηση ενός κοινού που, προφανώς, διστάζει να μπει στο στοιχειωμένο πια αυτό μέσο, αλλά η άμεση επανέναρξη των δρομολογίων των εμπορευματικών αμαξοστοιχιών. Έτσι κι αλλιώς, η ροή των εμπορευμάτων έχει πολλαπλώς αποδειχθεί πιο σημαντική από την όποια μετακίνηση των υποτελών τάξεων.
Το ωμό ποδοπάτημα των από τα κάτω, ο κυνισμός και η υποκρισία των από τα πάνω είναι που έβγαλαν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους στους δρόμους σχεδόν όλης της επικράτειας. Τις επόμενες μέρες ακολούθησαν διαδηλώσεις και απεργίες. Και μάλιστα επίμονες στο χρόνο. Σχεδόν διαρκείς. Η κυριαρχική προσταγή επιτρέπει την θλίψη, το πένθος, τη σιωπή και την απροκάλυπτη εξαγορά των συγγενών των θυμάτων. Μέχρι εκεί. Η οργή και η αγανάκτηση απαγορεύονται δια αστυνομικού ροπάλου. Όταν εκφράζονται στους δρόμους γεμίζουν νοσοκομεία και κρατητήρια. Η καθεστωτική αριστερά αναλαμβάνει να περιφρουρήσει το πένθος από μεριάς των διαδηλώσεων, διαχέοντας κοινωνικά μια αστεία προβοκατορολογία, έτσι ώστε η γενικευμένη κοινωνική αντίσταση που εκφράζεται να διοχετευτεί ομαλά και ανενόχλητα σε ό,τι ελέγχουν και, στο προκείμενο, στο προεκλογικό τους στοίχημα. Οι διαδηλώσεις πρέπει να μετατραπούν σε αντιπολιτευτικούς, θλιμμένους και πένθιμους περιπάτους.
Ανεξάρτητα από τις προσδοκίες των συστημικών παραγόντων, αυτή η επιμονή των διαδηλώσεων ανά την επικράτεια έχει ήδη διατυπώσει μια βαθιά -και επιθετική- καχυποψία στις κυριαρχικές προσταγές. Η μοναδική προοπτική που αναδεικνύεται στους δρόμους όλες αυτές τις μέρες είναι οι ζωές που μετράνε σε αντιδιαστολή με τα κέρδη και την απαξίωση, ζωές που αν δεν τις πάρουμε στα χέρια μας θα μας τις πάρει η εξουσία. Κάθε ιδεολογικής απόχρωσης, εμπορίου ελπίδας και ανάθεσης.
